İmam-ı Âzam (r.a.)ın Yaşadığı Ortam
İmam-ı Âzam lâkabıyla şöhret bulan Ebû Hanîfe’ye izâfe edilen fıkıh ekolünün adı. Ebû Hanife’nin asıl adı Numân, babasının adı Sâbit, dedesinin adı ise Zûta’dır. Zûta, Irak ve İran’ın müslümanların eline geçmesinden sonra müslüman olmuş ve Kûfe’ye yerleşmiştir. O ve oğlu Sâbit Kûfe’de Hz. Ali (r.a.) ile görüşmüştür
Ebû Hanîfe (r.a) H. 80 yılında Kûfe’de doğdu, varlıklı bir ailenin çocuğu olarak orada yetişti. Irak ve Hicaz Ebû Hanife (r.a) ‘in yetiştiği dönemde önemli iki ilim merkezi hâlindeydi. Çünkü Hz. Ömer (r.a) (ö.23/643) devrinde Fustat (eski Mısır), Kûfe ve Basra gibi büyük İslâm şehirleri kurulmuş ve bu merkezlere aralarında birçok sahâbenin de bulunduğu binlerce Müslüman yerleşmişti. Hz. Ömer (r.a) Kûfe’ye fasih Arapça konuşan kabileleri yerleştirmiş ve Abdullah b. Mes’ûd (r.a) (ö. 32/652)’a onlara ilim öğretmesi için göndermiş, “kendisine ihtiyacım olduğu halde Abdullah’ı size göndermeyi tercih ettim” demiştir (İbnü’l-Kayyim, İ’lâmü’l-Muvakkin, I, 16, 17, 20).
İbn Mes’ûd (r.a), Kûfe’nin kuruluşundan Hz. Osman (r.a) ‘ın halifeliğinin sonlarına kadar Kûfelilere Kur’ân ve fıkıh öğretmiştir. Bu sayede orası, pek çok kurrâ, fıkıh ve hadis bilginiyle dolmuştur. Onun talebelerinin dört bin dolaylarında olduğu söylenir. Ayrıca Kûfe’de Sa’d b. Ebî Vakkas (ö. 55/675), Huzeyfe İbnü’l-Yemân (ö. 36/656), Selmân-ı Fârisî (ö. 36/656), Ammâr b. Yâsir (ö.34/657), Muğîre b. Şu’be (ö. 50/670), Ebû Mûsa-Eş’ari , (ö. 44/664) gibi. seçkin sahâbiler de bulunuyordu. (r.a.e.) (en-Neysâbûrî, Ma’rifetu Ulûmi’l-Hadîs, nşr. es-Seyyid Muazzam, Kahire 1937, s. 191, 192). Bunlar İbn Mes’ûd (r.a) ‘a yardımcı oluyorlardı.
